– Do odbioru programów naziemnej telewizji cyfrowej będą konieczne specjalne telewizory wyposażone w głowicę cyfrową (zwaną też tunerem cyfrowym) lub przystawki cyfrowe (o nazwie STB) do starszych telewizorów. Nie wyczerpuje to jednak zagadnienia. Cyfrowa telewizja naziemna, kablowa i satelitarna wykorzystują odmienne sposoby modulacji i każda z nich musi mieć inny odbiornik (lub przystawkę).
Przed laty, projektując systemy telewizji cyfrowej przyjęto odmienne parametry modulacji, aby jak najlepiej wykorzystać zalety i pojemność przekazu satelitarnego, naziemnego i kablowego. Takie rozwiązanie ma jednak wadę – potrzebne są 3 różne urządzenia odbiorcze plus ewentualnie dekodery i karty kodowe (jeżeli programy lub platformy programowe są zakodowane).
Przyzwyczailiśmy się, że typowy telewizor zakupiony w sklepie jest fabrycznie przystosowany do odbioru programów naziemnych oraz kablowych. W tej chwili, w związku z przejściem na telewizję cyfrową, czeka nas niespodzianka:
* po pierwsze, większość sprzedawanych telewizorów nie jest w ogóle wyposażona w głowicę cyfrową lub jest to głowica cyfrowa starszego typu, nieprzystosowana do nowych sygnałów MPEG-4.
* po drugie, wystąpią trudności ze współpracą nowych telewizorów (lub przystawek) z małymi antenowymi instalacjami zbiorowymi, zarówno starego typu (zwanymi AIZ), jak nowego typu, jeżeli mieszkańcy chcieliby skorzystać z anteny zbiorowej.
Według projektu opublikowanego przez Ministerstwo Infrastruktury „w sprawie wymagań technicznych i eksploatacyjnych dla urządzeń konsumenckich służących do odbioru cyfrowych naziemnych transmisji telewizyjnych” z dnia 2.10.2008, powinien być zapewniony odbiór sygnałów cyfrowych DVB-T nadawanych w zakresach:
* VHF (174-230 MHz) w kanałach o szerokości 7 MHz; oraz
* UHF (470-862 MHz) w kanałach o szerokości 8 MHz.
Bardzo niekorzystny w tym projekcie jest zapis o szerokości kanału wyłącznie 7 MHz w paśmie VHF. Skąd liczba 7 MHz? W krajach europejskich, takich jak Niemcy i Szwecja, przyjęto w dawnych czasach, że szerokość kanału telewizyjnego powinna wynosić 7 MHz. Później zorientowano się, że kanał ten jest za wąski i w wyższym zakresie UHF wprowadzono kanał o szerokości 8 MHz. W Polsce wprowadzono telewizję później niż w krajach Europy Zachodniej, nie powtórzono błędu i wszystkie kanały TV mają jednakową szerokość 8 MHz.
W tej chwili usiłuje się w Polsce przesadnie naśladować kraje zachodnie. Ostatecznie można przyjąć, że w Polsce naziemna telewizja cyfrowa w zakresie VHF będzie wykorzystywać raster 7 MHz, jeżeli ułatwi to koordynację częstotliwości z krajami sąsiednimi.
W celu stworzenia szans budowy tanich i prostych instalacji zbiorowych powinno się dodatkowo przewidzieć możliwość wykorzystania w instalacjach antenowych i kablowych kanałów o szerokości 8 MHz w zakresie VHF.
Dlaczego? Bo w zakresie VHF (do 230 MHz) tłumienie kabli jest małe i można tanio stworzyć lokalne (np. budynkowe) sieci telewizji cyfrowej. Można także, po modernizacji, wykorzystać istniejące w wielu budynkach stare sieci zwane AIZ, czyli antenowe instalacje zbiorowe. W epoce telewizji analogowej sieci AIZ pozwalały na umieszczenie zaledwie kilku programów TV, dlatego zostały wyparte przez sieci telewizji kablowej, wykorzystujące znacznie szerszy zakres częstotliwości, nawet do 862 MHz.
Po wprowadzeniu telewizji cyfrowej sytuacja ulegnie zasadniczej zmianie. W zakresie VHF znajduje się 7 kanałów po 8 MHz, a w każdym kanale można umieścić po 7 cyfrowych programów telewizyjnych. Daje to pojemność 49 programów TV, a taka liczba jest w stanie zadowolić większość mieszkańców.
Dlaczego należy dopuścić możliwość wykorzystania kanałów o szerokości 8 MHz w paśmie VHF, pod warunkiem że dotyczy to ekranowanych instalacji zamkniętych? Wszystkie lub prawie wszystkie programy naziemnej telewizji cyfrowej będą nadawane w zakresie UHF (na wysokich częstotliwościach, powyżej 470 MHz), gdzie stosuje się wyłącznie kanały o szerokości 8 MHz. W bardzo łatwy i tani sposób można przesunąć częstotliwości tych kanałów do pasma VHF. W ten sposób można stworzyć tanie sieci lokalne do rozprowadzania programów cyfrowych.
Przemiana kanałów cyfrowych o szerokości 8 MHz na kanały 7 MHz byłaby bardzo skomplikowana i kosztowna. Także przemiana modulacji naziemnej na kablową (czyli przemiana DVB-T na DVB-C) jest trudna i droga. Będą mogły sobie na nią pozwolić duże, wielkomiejskie sieci telewizji kablowej, a nie małe instalacje budynkowe.
Dopuszczenie kanałów 8 MHz w paśmie VHF jest istotną szansą dla małych instalacji antenowych i zbiorowych. Możliwe będzie przywrócenie do życia starych, czasem zapomnianych i nieczynnych instalacji AIZ lub stworzenie nowych, tanich instalacji budynkowych, wykorzystujących dogodne częstotliwości zakresu VHF. Bez zmiany rodzaju modulacji, bez wielkich kosztów.
Jakie będą skutki proponowanego wyżej rozwiązania?
Dla nadawców: spowoduje to wzrost liczby widzów bez dodatkowych wydatków.
Dla UKE i KRRiT (przydziały częstotliwości i koncesje): sprawa bez istotnego znaczenia.
Dla budżetu państwa: bez wzrostu wydatków.
Dla obywateli: propozycja istotna, bo wprowadzi większą konkurencję na rynku usług multimedialnych, anten i sieci antenowych, co spowoduje obniżkę cen. Umożliwi wykorzystanie tych samych przystawek cyfrowych (zwanych STB) nie tylko do odbioru z naziemnych anten indywidualnych, lecz także z małych instalacji zbiorowych. Doprowadzi do zmniejszenia lasu indywidualnych anten TV na dachach i ścianach budynków wielorodzinnych.
Dla producentów STB: jest to propozycja bez istotnego wzrostu kosztów – ogranicza się do niewielkiej zmiany w oprogramowaniu STB.
Dla firm instalacyjnych: propozycja oznacza możliwość oferowania usług w dziedzinie instalowania małych sieci antenowych.
Dla dotychczasowych operatorów sieci telewizji kablowej: utracą oni faktyczny monopol na świadczenie usług w dziedzinie telewizji kablowej. Pojawi się konkurencja w postaci lokalnych sieci instalacji zbiorowych, które będą mogły być zamawiane przez grupy mieszkańców, spółdzielnie mieszkaniowe i wspólnoty mieszkaniowe. Jest to szczególnie istotne dla mniejszych osiedli i miejscowości, gdzie nie dociera telewizja kablowa, bo jest nieopłacalna.