– Do ustawienia anteny satelitarnej można wykorzystać odbiornik satelitarny podłączony do telewizora. W celu sprawnego przeprowadzenia tej operacji potrzebna jest dobra widoczność ekranu telewizora z miejsca, w którym dokonuje się regulacji anteny satelitarnej. To znaczy, stojąc przodem lub bokiem do anteny satelitarnej, trzeba mieć możliwość obserwacji ekranu telewizora. W wielu praktycznych sytuacjach jest to trudne do wykonania, nawet przy wykorzystaniu przenośnego telewizora.
W większości sytuacji wygodne jest użycie przyrządu pomiarowego, przeznaczonego specjalnie do ustawiania anten satelitarnych. Produkowanych jest wiele odmian takich przyrządów, można je podzielić na 4 grupy, wymienione niżej.
* Wskaźniki wychyłowe sygnału satelitarnego, w cenie ok. 30 zł.
* Wskaźniki sygnału satelitarnego z diodami LED, w cenie ok. 300 zł.
* Mierniki parametrów sygnału satelitarnego, w cenie ok. 2000 zł.
* Profesjonalne mierniki parametrów sygnału satelitarnego, w cenie powyżej 10 tys. zł.
Różnica między wskaźnikiem a miernikiem jest taka, że wskaźnik w sposób orientacyjny podaje informację o mocy sygnału satelitarnego. W przypadku wskaźników wymienionych wyżej na dwóch pierwszych miejscach, następuje to na zasadzie detekcji sumy sygnałów z wielu transponderów, występującej na gnieździe wyjściowym (typu F) konwertera satelitarnego. Otrzymujemy informację o tym, czy sygnał jest słabszy czy silniejszy, ale nie wiemy, jaki to jest sygnał. Wydawać by się mogło, że taka informacja jest mało przydatna. W praktyce tego rodzaju informacja może być bardzo użyteczna, jeżeli wiadomo, jak ją wykorzystać.
Poniżej opiszę wykorzystanie wskaźnika wychyłowego, który jest obecnie tani i łatwo dostępny w sklepach. Jego wygląd przedstawiłem na fotografii. Może się wydawać, że wychyłowy miernik wskazówkowy jest przestarzały. Nie jest to istotna wada – w przypadku regulacji anten satelitarnych cenne jest to, że wskazówka miernika porusza się w sposób płynny i łatwo jest ustawić antenę na maksymalne wychylenie wskaźnika. Wszelkie wyświetlacze cyfrowe są mniej wygodne, bo trzeba uważnie śledzić zmieniające się liczby. Ponadto wskazówka jest dobrze widoczna przy różnorodnym oświetleniu, zarówno w dzień jak i o zmierzchu, gdyż stosuje się dodatkowe, wewnętrzne podświetlenie. Wszelkie ekrany LCD i wyświetlacze cyfrowe są słabo widoczne w otwartej przestrzeni w ciągu dnia, gdyż nie mogą konkurować ze Słońcem.
Wskaźnik satelitarny dokonuje orientacyjnego pomiaru sumy wszystkich sygnałów, występujących na gnieździe konwertera. Jakie to są sygnały? To zależy od napięć wytwarzanych w odbiorniku satelitarnym, zasilających konwerter w danej chwili. Jeżeli jest to napięcie ok. 13 V, wtedy są odbierane tylko sygnały o polaryzacji pionowej V. Jeżeli zostanie doprowadzone napięcie ok. 18 V, wtedy są odbierane sygnały satelitarne o polaryzacji poziomej H. Ponadto po doprowadzeniu nakładki o częstotliwości 22 kHz jest odbierane górne podpasmo częstotliwości (11,7 – 12,75 GHz), a bez nakładki 22 kHz – dolne podpasmo (10,7 – 11, 7 GHz).
W sumie mogą wystąpić 4 przypadki (polaryzacja V i pasmo dolne, polaryzacja V i pasmo górne, polaryzacja H i pasmo dolne, polaryzacja H i pasmo górne), a w każdym z nich na gnieździe konwertera występuje jedynie 1/4 sygnałów z pełnego pasma Ku, od 10,7 do 12,75 GHz.
W Polsce najczęściej antena satelitarna jest ustawiana na konstelacje satelitów Hot Bird 13°E lub Astra 19,2°E – każda z tych konstelacji ma pełną obsadę transponderów satelitarnych. W tym przypadku zachowanie wskaźnika satelitarnego nie zależy od tego, jaka polaryzacja i podpasmo zostaną wybrane. Istotne jest, że moc sygnałów z tych konstelacji satelitów jest duża, wyraźnie większa od mocy z sąsiednich satelitów.
Wystarczy zamocować antenę i konwerter, połączyć cały zestaw odbiorczy, zgrubnie wycelować antenę satelitarną w stronę orbity geostacjonarnej i powoli obracać ją w prawo i w lewo względem południa geograficznego. Czułość wskaźnika należy tak wyregulować pokrętłem, aby wskazówka przekraczała połowę skali, ale nie dochodziła do końca. Można zauważyć, że w dwóch miejscach orbitalnych wychylenia wskaźnika są duże. W położeniu skierowanym nieco na zachód (w prawo, jeżeli stoi się za anteną satelitarną) występuje konstelacja satelitów Hot Bird 13°E. W położeniu południowym (ok. 6 stopni na lewo, patrząc zza anteny) występuje konstelacja satelitów Astra 19,2°E. Pomiędzy nimi, z pozycji 16°E, jest odbierany słabszy sygnał z satelity Eutelsat W2.
Po nabraniu wprawy, za pomocą takiego wskaźnika można wyszukać dodatkowo kilka innych satelitów, położonych na zachód i na wschód od dwóch zasadniczych pozycji 13°E oraz 19,2°E.
Następną czynnością jest dokładne ustawienie anteny satelitarnej na wybranego satelitę (w pionie i w poziomie, czyli w elewacji i w azymucie), kierując się maksymalnym wychyleniem wskazówki miernika.
Pozostaje jeszcze precyzyjne wyregulowanie kąta pochylenia konwertera w jego uchwycie. Do tego celu jest potrzebny miernik jakości sygnału, odbieranego z konkretnego transpondera. Najprościej wykorzystać posiadany odbiornik satelitarny, który w swoim menu użytkowym ma zakładkę „ustawianie anteny”. Zwykle na ekranie dołączonego telewizora pojawiają się dwie linijki graficzne: siła sygnału i jakość sygnału, wyskalowane w procentach. Należy dążyć do uzyskania jak najwyższych wskazań, zwłaszcza jakości sygnału, delikatnie obracając konwerter w okrągłym uchwycie. Do tej czynności można zaangażować drugą osobę, która będzie odczytywać na głos informacje o jakości sygnału. W przypadku większej odległości między anteną a telewizorem wygodne jest skorzystanie z telefonu komórkowego.
Podany powyżej sposób ustawienia anteny satelitarnej, przy wykorzystaniu najpierw taniego wskaźnika, a następnie posiadanego odbiornika satelitarnego, jest w sumie prosty i zajmuje dosyć mało czasu. Może być z powodzeniem stosowany przez osoby, które sporadycznie zajmują się ustawianiem czy przestawianiem anteny satelitarnej.
Osoby zaangażowane zawodowo w instalowanie anten satelitarnych zaopatrują się przeważnie w miernik sygnału satelitarnego w cenie kilku tys. zł, który zawiera w sobie kilka urządzeń, takich jak: wskaźnik do wyszukania satelity oraz zgrubnego wycelowania anteny, a ponadto miernik do precyzyjnego ustawienia anteny. Tego rodzaju przyrząd ma własny akumulator, który umożliwia dodatkowo zasilanie konwerterów oraz posiada oprogramowanie do ich przełączania, co jest użyteczne w przypadku zamocowania kilku konwerterów lub jednego monoblokU.
Istnieją także drogie mierniki typu „wszystko w jednym” umożliwiające pomiary sygnałów telewizji naziemnej, satelitarnej i kablowej. W takie mierniki zaopatrują się duże firmy, zajmujące się instalacją i konserwacją urządzeń RTV.