– Staliśmy się cywilizacją bardzo uzależnioną od korzystania z urządzeń elektrycznych. Jeszcze 150 lat temu nikt, nawet najbogatsi ludzie, nie słyszeli i nie mieli możliwości korzystania chociażby z oświetlenia elektrycznego. Obecnie niejednemu wydaje się, że napięcie w gniazdkach elektrycznych musi być zawsze. Tymczasem wystarczy silne załamanie pogody, aby elektrownie, linie wysokiego napięcia lub podstacje elektryczne uległy uszkodzeniom. Usuwanie poważnych awarii może trwać wiele dni, tym bardziej, że krajowe sieci elektroenergetyczne mają małe rezerwy mocy.
Jeśli nie będziemy dobrze przygotowani na takie sytuacje, to grozi nam chwilowy powrót do poziomu życia człowieka jaskiniowego. Minimum to zapewnienie dostępu do źródeł informacji. Najmniej energii elektrycznej wymagają radia turystyczne – ułamek wata przy zasilaniu bateryjnym. Współczesne telewizory pobierają od kilku do kilkudziesięciu watów, w zależności od rozmiaru ekranu.
Istotna jest odporność nadajników RTV na awarie zasilania elektrycznego i klęski żywiołowe. Ośrodki nadawcze są wyposażone w rezerwowe źródła zasilania i mają podwyższoną odporność na huraganowe wiatry. Cenną zaletę ma telewizja i radio satelitarne. Satelity umieszczone w przestrzeni kosmicznej są całkowicie niezależne od żywiołów szalejących na ziemi. Zasilanie satelitów następuje z paneli słonecznych i jest niezależne od stanu naziemnych sieci elektrycznych. Dostarczanie sygnałów RTV do satelitów następuje z naziemnych stacji dosyłowych, które mają zasilanie rezerwowe oraz mogą być szybko zastępowane przez inne stacje dosyłowe, zarówno stacjonarne, jak umieszczone na wozach transmisyjnych.
W razie wystąpienia awarii elektrycznej bardzo ważną sprawą jest możliwość skontaktowania się z pogotowiem energetycznym i innymi służbami ratunkowymi. Czyli możliwość skorzystania z telefonu lub Internetu. Telefony komórkowe, smartfony i tablety są wyposażone we własne akumulatory, które można wspomagać, podłączając power banki. Trzeba je tylko okresowo ładować z sieci elektrycznej. W razie awarii sieci elektrycznej można skorzystać z ładowarki samochodowej.
W sytuacji awaryjnej można chwilowo wykorzystać instalację elektryczną w samochodzie. Jest to rozwiązanie mało ekonomiczne, odznacza się dużym zużyciem paliwa, bo samochód nie jest zaprojektowany jako podręczna elektrownia. Są produkowane agregaty spalinowo-elektryczne, jedno lub trójfazowe, przewidziane do awaryjnego zasilania obiektów specjalnych np. szpitali. W ten sposób nie można zasilać całych osiedli czy dużych budynków. Potrzebne byłyby megawaty, a agregaty spalinowe oferują tylko kilowaty mocy elektrycznej.
Rozwiązaniem byłoby rozpowszechnienie małych elektrowni słonecznych, czyli instalowanie lokalnych paneli fotowoltaicznych. Ich zadaniem może być w pierwszej kolejności zapewnienie energii elektrycznej w sytuacjach awaryjnych. Do zasilania przede wszystkim sprzętu elektronicznego, zapewniającego dopływ informacji i możliwość skontaktowania się z innymi osobami i służbami ratunkowymi. W drugiej kolejności potrzebne jest oświetlenie, co najmniej oszczędnościowe. W następnej kolejności – zapewnienie funkcjonowania lodówek oraz wodociągów i pomp.
Czy w polskich warunkach wystarczy na to energii słonecznej? Panele słoneczne dostarczają energii tylko w dzień, z małą wydajnością w dni pochmurne. Trzeba ją magazynować i oszczędnie wykorzystywać. W lepszej sytuacji są mieszkańcy domów jednorodzinnych i segmentowych. Mają do dyspozycji duże powierzchnie dachów do ewentualnego zainstalowania paneli słonecznych.
W budynkach mieszkalnych należałoby przewidzieć dodatkowe obwody elektrycznego zasilania awaryjnego. Obecne przepisy nie nakładają powszechnie takiego obowiązku. W dużych budynkach wielorodzinnych należy instalować oświetlenie awaryjne na korytarzach i klatkach schodowych. Windy nowej generacji powinny mieć wbudowany system automatycznego zjazdu na najniższą kondygnację i otwarcia drzwi wejściowych, w przypadku zaniku zasilania elektrycznego.
Nie wymaga się zapewnienia rezerwowego zasilania prywatnego sprzętu telekomunikacyjnego i multimedialnego w razie kłopotów z zasilaniem elektrycznym. Czy będziemy musieli cofnąć się do epoki posłańców, syren alarmowych i tamtamów?